ต้นทุนคงที่ (Fixed Cost) และ ต้นทุนผันแปร (Variable Cost) คืออะไร และ มีอะไรบ้าง

ต้นทุนในธุรกิจ ทั้งต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปร เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการตัดสินใจและความสามารถในการแข่งขันของธุรกิจ การเข้าใจในต้นทุนเหล่านี้ช่วยให้ธุรกิจสามารถกำหนดราคาสินค้าหรือบริการอย่างเหมาะสม วางแผนการใช้จ่ายและการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และประเมินจุดคุ้มทุนเพื่อกำหนดเป้าหมายการขายและวางแผนการเติบโต การจัดการต้นทุนที่มีประสิทธิภาพจึงเป็นหัวใจสำคัญในการรักษาความมั่นคงทางการเงินและเสริมสร้างการเติบโตของธุรกิจในระยะยาว

บทความนี้ เรามาทำความรู้จักกันว่า ต้นทุนคงที่ (Fixed Cost) และ ต้นทุนผันแปร (Variable Cost) คืออะไร และมีอะไรบ้าง ตามมาดูกันเลย

ต้นทุนคงที่ (Fixed Cost) คือ ต้นทุนที่ไม่เปลี่ยนแปลงตามระดับของการผลิตหรือการขายในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ ไม่ว่าธุรกิจจะผลิตหรือขายสินค้ามากน้อยเพียงใดก็ตาม ต้นทุนเหล่านี้จะคงที่และจำเป็นต้องจ่ายไม่ว่าจะมีการดำเนินการหรือไม่ก็ตาม สำคัญต่อการวางแผนทางการเงินและการคำนวณกำไร เพราะเป็นต้นทุนที่ธุรกิจต้องรับภาระอย่างต่อเนื่อง แม้ว่าระดับการผลิตหรือยอดขายจะมีการเปลี่ยนแปลงก็ตาม

ลักษณะของต้นทุนคงที่

• ไม่เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิตหรือการขาย

  ต้นทุนคงที่ไม่ได้เพิ่มขึ้นหรือลดลงตามการเปลี่ยนแปลงในปริมาณการผลิตหรือยอดขาย ซึ่งหมายความว่าไม่ว่าธุรกิจจะดำเนินการมากหรือน้อยเพียงใดก็ตาม ต้นทุนเหล่านี้ยังคงเท่าเดิม

  
  

• ความสำคัญในการวางแผนการเงินและการกำหนดราคา

  ต้นทุนคงที่มีบทบาทสำคัญในการวางแผนทางการเงินและการกำหนดราคาสินค้าหรือบริการ เพราะต้องคำนวณให้แน่ใจว่าราคาขายสามารถครอบคลุมทั้งต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปร และยังสามารถสร้างกำไรได้

การจัดการและการวางแผนทางการเงินที่ดีต้องพิจารณาถึงต้นทุนคงที่เพื่อให้ธุรกิจสามารถครอบคลุมต้นทุนพื้นฐานและมีกำไรอย่างยั่งยืน ความเข้าใจในต้นทุนคงที่และวิธีการบริหารจัดการเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ธุรกิจสามารถนำพาไปสู่ความสำเร็จในระยะยาว

ต้นทุนคงที่เป็นต้นทุนที่ไม่เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิตหรือการขายในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ ซึ่งหมายความว่าไม่ว่าธุรกิจจะดำเนินการมากหรือน้อยเพียงใดก็ตาม ต้นทุนเหล่านี้จะยังคงเท่าเดิม ตัวอย่างของต้นทุนคงที่ ได้แก่:

• ค่าเช่า

  ค่าใช้จ่ายสำหรับเช่าที่ดินหรืออาคารสำนักงาน ซึ่งเป็นต้นทุนที่จ่ายเป็นประจำทุกเดือนหรือปีไม่ว่าจะมีการผลิตหรือขายสินค้ามากน้อยเพียงใด

  
  

• เงินเดือนของพนักงาน 

  เงินเดือนที่จ่ายให้กับพนักงานแบบคงที่หรือเต็มเวลา ไม่ขึ้นอยู่กับปริมาณการผลิตหรือยอดขาย

  
  

• ค่าประกัน 

  ค่าใช้จ่ายสำหรับประกันธุรกิจหรือประกันสินทรัพย์ ซึ่งจ่ายเป็นประจำเพื่อคุ้มครองธุรกิจจากความเสี่ยงต่าง ๆ

  
  

• ค่าอาคารและอุปกรณ์

  ค่าใช้จ่ายสำหรับการซื้อหรือการคิดค่าเสื่อมราคาของอาคารและอุปกรณ์ที่ใช้ในการดำเนินงานธุรกิจ

  
  

• ดอกเบี้ยเงินกู้ 

  ดอกเบี้ยที่จ่ายสำหรับเงินกู้ที่ธุรกิจได้รับ เป็นต้นทุนคงที่ที่ต้องจ่ายไม่ว่าธุรกิจจะมีการดำเนินการมากหรือน้อย

การจัดการและวางแผนทางการเงินที่ดีต้องคำนึงถึงต้นทุนคงที่เหล่านี้ เพราะเป็นส่วนสำคัญที่ต้องจ่ายไม่ว่าจะมีการดำเนินการหรือไม่ ความเข้าใจในต้นทุนคงที่ช่วยให้ธุรกิจสามารถคำนวณต้นทุนรวมและกำไรได้อย่างแม่นยำ และเป็นพื้นฐานสำคัญในการกำหนดราคาสินค้าหรือบริการอย่างเหมาะสม

ต้นทุนผันแปร (Variable Costs) คือ ต้นทุนที่เปลี่ยนแปลงไปตามปริมาณการผลิตหรือการขายของธุรกิจ ไม่เหมือนกับต้นทุนคงที่, ต้นทุนผันแปรเพิ่มขึ้นเมื่อปริมาณการผลิตหรือการขายเพิ่มขึ้น และลดลงเมื่อปริมาณการผลิตหรือการขายลดลง

ลักษณะของต้นทุนผันแปร

• เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิตหรือการขาย

  ต้นทุนผันแปรมีลักษณะที่เปลี่ยนแปลงโดยตรงตามปริมาณการผลิตหรือการขาย ซึ่งหมายความว่าจะเพิ่มขึ้นเมื่อมีการผลิตหรือขายมากขึ้น และจะลดลงเมื่อการผลิตหรือขายน้อยลง

  
  

• ผลกระทบต่อต้นทุนหน่วยผลิตภัณฑ์ 

  เนื่องจากต้นทุนผันแปรเปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิต ต้นทุนหน่วยผลิตภัณฑ์จึงเปลี่ยนแปลงได้ ซึ่งสามารถช่วยให้ธุรกิจประเมินและควบคุมต้นทุนการผลิตต่อหน่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การเข้าใจต้นทุนผันแปรช่วยให้ธุรกิจสามารถวางแผนการผลิตและการขายได้ดียิ่งขึ้น ทำให้สามารถปรับระดับการผลิตเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของตลาดและควบคุมต้นทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังช่วยในการกำหนดราคาขายที่สามารถครอบคลุมต้นทุนและสร้างกำไรได้

ต้นทุนผันแปรเป็นต้นทุนที่เปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิตหรือการขายของธุรกิจ ซึ่งหมายความว่าเมื่อปริมาณการผลิตหรือการขายเพิ่มขึ้น ต้นทุนผันแปรก็จะเพิ่มขึ้นเช่นกัน และเมื่อปริมาณการผลิตหรือการขายลดลง ต้นทุนผันแปรก็จะลดลงตาม นี่คือตัวอย่างของต้นทุนผันแปร

• ค่าวัตถุดิบ 

  ต้นทุนสำหรับวัสดุหรือส่วนประกอบที่ใช้ในการผลิตสินค้า ซึ่งเพิ่มขึ้นตามปริมาณสินค้าที่ผลิต

• ค่าใช้จ่ายในการผลิตที่ตรง

  รวมถึงค่าแรงงานตรงที่จ่ายให้กับพนักงานที่มีส่วนร่วมโดยตรงในกระบวนการผลิตสินค้า

  
  

• ค่าพลังงานและน้ำ

  ค่าใช้จ่ายสำหรับไฟฟ้าและน้ำที่ใช้ในกระบวนการผลิต ซึ่งเพิ่มขึ้นตามปริมาณการผลิต

  
  

• ค่าบรรจุภัณฑ์

  ต้นทุนสำหรับวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ในการห่อหุ้มหรือบรรจุสินค้าสำหรับการจัดส่งหรือการขาย

  
  

• ค่าขนส่งและการจัดส่ง 

  ต้นทุนในการขนส่งสินค้าจากโรงงานไปยังลูกค้าหรือจุดจำหน่าย ซึ่งเพิ่มขึ้นตามปริมาณสินค้าที่ต้องการจัดส่ง

  
  

• ค่าคอมมิชชันการขาย

  ค่าใช้จ่ายที่จ่ายให้กับทีมขายหรือตัวแทนจำหน่ายตามปริมาณการขายที่พวกเขาสร้างขึ้น

การจัดการต้นทุนผันแปรอย่างมีประสิทธิภาพเป็นสิ่งสำคัญสำหรับธุรกิจเพื่อให้สามารถควบคุมต้นทุนการผลิตและเพิ่มกำไรได้ การเข้าใจต้นทุนผันแปรช่วยให้ธุรกิจสามารถประเมินและวางแผนการผลิตและการขายได้อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของตลาดในขณะที่ยังคงควบคุมต้นทุนได้

การแบ่งประเภทต้นทุนในธุรกิจนั้นมีความสำคัญสำหรับบริษัทอย่างมาก เพราะการวิเคราะห์ต้นทุนเหล่านี้จะช่วยให้บริษัทสามารถตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุนใน ทรัพย์สิน โรงงาน และอุปกรณ์ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตให้สูงสุดได้ ตัวอย่างเช่น ต้นทุนแรงงานโดยตรงที่สูงอาจกระตุ้นให้บริษัทลงทุนในเครื่องจักร ซึ่งช่วยลดค่าใช้จ่ายแรงงานผันแปรเพื่อแลกกับต้นทุนคงที่ที่มีเสถียรภาพมากขึ้นได้ เรามาดูความแตกต่างระหว่างต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรที่บริษัทควรคำนึง ดังนี้

ต้นทุนคงที่ คือค่าใช้จ่ายทางธุรกิจที่คงที่ไม่ว่าระดับการผลิตจะเป็นเท่าใดก็ตาม ต้นทุนเหล่านี้เกิดขึ้นไม่ว่าบริษัทจะผลิตสินค้าจำนวนมาก ผลิตเพียงเล็กน้อย หรือไม่มีเลยก็ตาม โดยทั่วไปแล้ว ต้นทุนเหล่านี้เกี่ยวข้องกับภาระผูกพันในระยะยาวและไม่ผันผวนตามการดำเนินงานประจำวัน เนื่องจากต้นทุนคงที่มีเสถียรภาพ ธุรกิจจึงมักอาศัยต้นทุนเหล่านี้ในการจัดทำงบประมาณและคาดการณ์รายได้ของบริษัท  ตัวอย่างของต้นทุนคงที่ ได้แก่

• ค่าเช่าโรงงาน

• เงินเดือนผู้บริหาร

• ค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์

ต้นทุนผันแปรมักจะเปลี่ยนแปลงตามสัดส่วนโดยตรงของระดับผลผลิตหรือยอดขาย ต้นทุนเหล่านี้จะเพิ่มขึ้นเมื่อการผลิตเพิ่มขึ้นและจะลดลงเมื่อการผลิตลดลง ต้นทุนผันแปรเกี่ยวข้องกับด้านการดำเนินงานของธุรกิจ และให้ความยืดหยุ่นในการจัดการค่าใช้จ่ายมากขึ้น เนื่องจากต้นทุนผันแปรไปตามการผลิต จึงสามารถปรับต้นทุนเหล่านี้ได้ตามต้องการโดยอิงตามความต้องการหรือความจำเป็นในการผลิต  ตัวอย่างของต้นทุนผันแปร ได้แก่

• วัตถุดิบ

• ค่าจ้างแรงงานโดยตรง

• ค่าบรรจุภัณฑ์และการจัดส่ง

การวิเคราะห์ต้นทุนผสมเป็นกระบวนการที่รวมต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรเข้าด้วยกันเพื่อวิเคราะห์ต้นทุนรวมของการดำเนินธุรกิจ วิธีนี้ช่วยให้ธุรกิจสามารถเข้าใจโครงสร้างต้นทุนของตนได้อย่างละเอียด และมีข้อมูลพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับการตัดสินใจในหลาย ๆ ด้าน เช่น การกำหนดราคา, การวางแผนการผลิต, การจัดสรรทรัพยากร, และการประเมินความสามารถในการแข่งขัน

การรวมต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรเพื่อวิเคราะห์ต้นทุนรวม

การคำนวณต้นทุนรวม: โดยการรวมต้นทุนคงที่ (ซึ่งเป็นต้นทุนที่ไม่เปลี่ยนแปลงไม่ว่าจะผลิตหรือขายมากน้อยเพียงใด) และต้นทุนผันแปร (ซึ่งเปลี่ยนแปลงตามปริมาณการผลิตหรือการขาย) เพื่อได้ภาพรวมของต้นทุนที่ธุรกิจต้องรับภาระในการดำเนินการ

ความสำคัญของการรู้จักต้นทุนผสมในการตัดสินใจด้านธุรกิจ

• การกำหนดราคา

  การรู้จักต้นทุนผสมช่วยให้ธุรกิจสามารถกำหนดราคาสินค้าหรือบริการได้อย่างเหมาะสม เพื่อให้สามารถครอบคลุมต้นทุนและสร้างกำไร

  
  

• การวางแผนการผลิต

  ธุรกิจสามารถวางแผนการผลิตและจัดสรรทรัพยากรได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อลดต้นทุนและเพิ่มผลกำไร

  
  

• การตัดสินใจการลงทุน 

  การวิเคราะห์ต้นทุนผสมช่วยให้ธุรกิจสามารถประเมินผลตอบแทนจากการลงทุนต่างๆ ได้ดีขึ้น โดยการคำนวณต้นทุนและประโยชน์ที่คาดหวัง

  
  

• การควบคุมต้นทุน 

  ช่วยให้ธุรกิจสามารถระบุพื้นที่ที่มีต้นทุนสูงและหาวิธีลดต้นทุนเหล่านั้นได้

  
  

• การประเมินผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงในตลาด

  ธุรกิจสามารถประเมินว่าการเปลี่ยนแปลงในตลาดหรือปริมาณการขายจะมีผลกระทบต่อต้นทุนและกำไรอย่างไร

การเข้าใจต้นทุนผสมไม่เพียงช่วยให้ธุรกิจสามารถจัดการต้นทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพเท่านั้น แต่ยังช่วยในการตัดสินใจด้านต่างๆ ที่จะนำไปสู่การเติบโตและความสำเร็จของธุรกิจในระยะยาว

บทความนี้ เราได้ทำความรู้จักกันแล้วว่า ต้นทุนคงที่ (Fixed Cost) และ ต้นทุนผันแปร (Variable Cost) คืออะไร และมีอะไรบ้าง การเข้าใจในต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรเป็นส่วนสำคัญของการจัดการและการดำเนินธุรกิจที่มีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะเป็นการวางแผนการผลิต การกำหนดราคาสินค้าหรือบริการ การควบคุมต้นทุนหรือการวิเคราะห์ความเสี่ยงและการตัดสินใจการลงทุน ทั้งต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรมีบทบาทในการกำหนดโครงสร้างต้นทุนของธุรกิจ ซึ่งส่งผลต่อความสามารถในการแข่งขันและความมั่นคงทางการเงิน