Sàn UPCOM là gì? Sàn Chứng khoán UPCOM giao dịch thế nào?

Sàn UPCOM là một trong 03 sàn giao dịch chứng khoán chính thức tại Việt Nam hiện nay. Với những ưu điểm nổi trội về số lượng mã chứng khoán do quy định đăng ký được nới lỏng, nhưng chất lượng các mã chứng khoán lại có sự chênh lệch khá lớn với sàn HOSE và sàn HNX.

Vậy sàn Upcom là gì? Sàn Upcom giao dịch thế nào? Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu tất cả thông tin liên quan đến sàn Upcom.  

Sàn chứng khoán UPCOM (Unlisted Public Company Market) là sàn giao dịch chứng khoán được thành lập và vận hành bởi sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), nền tảng giao dịch trực tuyến dành cho các công ty đại chúng chưa niêm yết.

Sàn giao dịch này được thành lập vào năm 2009 với chỉ 10 công ty ban đầu, nhưng hiện tại đã phát triển đến mức có hàng trăm công ty lớn nhỏ tham gia.

Thông tin:

Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn mối quan hệ giữa sàn Upcom với 02 sàn HNX và HOSE. 

Upcom được xem như một trạm trung chuyển của các loại cổ phiếu trước khi chính thức niêm yết trên 02 sở giao dịch HNX và HOSE. Các công ty đại chúng được tạo điều kiện huy động vốn từ thị trường chứng khoán với các điều kiện đăng ký không quá khắt khe. Tuy nhiên, các công ty tại UPCOM vẫn phải tuân thủ các quy định về tài chính và công bố thông tin theo luật chứng khoán Việt Nam.

Các công ty đã giao dịch tại Upcom trên 02 năm sẽ có điều kiện đăng ký niêm yết trên HOSE và HNX mà không yêu cầu việc chào bán cổ phiếu ra công chúng trước đó. Ngoài ra, các công ty bị huỷ niêm yết tại HOSE và HNX cũng có thể tiếp tục đăng ký giao dịch tại Upcom khi đáp ứng các yêu cầu đăng ký tại đây.

Dù vẫn còn tồn tại khoảng cách lớn so với sàn HOSE và sàn HNX, sàn UPCOM đã đạt được thành tích nổi bật và đóng vai trò không thể thiếu trong thị trường chứng khoán Việt Nam.

Dữ liệu so sánh của 03 sàn chứng khoán Việt Nam. Nguồn: stockbiz.vn

Ưu điểm của UPCOM so với HOSE và HNX:

• Điều kiện đăng ký và duy trì trạng thái giao dịch dễ dàng hơn, giúp thu hút được số lượng lớn các công ty với đa dạng quy mô, nhỏ, vừa và lớn tham gia giao dịch.

  
  

• Biên độ giao động giá cao hơn, giúp gia tăng lợi nhuận cho các trader.

  
  

• Thời gian giao dịch khớp lệnh liên tục dài hơn, và có thể giao dịch cổ phiếu lẻ.

Nhược điểm của UPCOM so với HOSE và HNX:

• Thanh khoản thấp hơn dù số lượng công ty đăng ký giao dịch trên sàn lớn.

  
  

• Chất lượng công ty bị đánh giá thấp hơn, kém hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư.

  
  

• Rủi ro cao hơn vì biên độ giao dịch cao và thanh khoản thấp, mà có xu hướng đầu cơ cao.

Sàn Upcom được thành lập để giúp cho các công ty chưa đủ điều kiện niêm yết hoặc bị hủy niêm yết tại hai sàn HNX và HOSE có thể thực hiện huy động vốn từ công chúng cho hoạt động sản xuất kinh doanh, chính vì vậy điều kiện tham gia trên sàn Upcom tương đối dễ dàng:

• Hình thức công ty: là công ty đại chúng không niêm yết trên sàn HNX và HOSE hoặc đã bị huỷ niêm yết trên 02 sàn này. Hoặc là công ty cổ phần (CP) theo diện đăng ký giao dịch theo quy định pháp luật về chuyển doanh nghiệp nhà nước; công ty TNHH một thành viên do công ty nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; đơn vị sự nghiệp công thành lập công ty CP.

  
  

• Có vốn điều lệ từ 10 tỷ VNĐ trở lên, tính trên sổ kế toán từ thời điểm đăng ký giao dịch.

  
  

• Lợi nhuận năm liền trước năm đăng ký giao dịch phải dương và không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký.

  
  

• Các hoạt động đăng ký giao dịch trên sàn Upcom và các phương án huy động, sử dụng vốn thu được phải được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông của doanh nghiệp.

Thời gian xét hồ sơ đăng ký giao dịch trên sàn Upcom cũng khá nhanh so với 02 sàn HOSE và HNX. Tối đa 15 ngày từ thời gian nhận đầy đủ hồ sơ, sở giao dịch chứng khoán phải có quyết định về việc chấp nhận hay không cho doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp đăng ký giao dịch tại Upcom vẫn phải tuân thủ các quy định về việc công bố thông tin và điều kiện duy trì giao dịch liên quan nhằm đảm bảo tính minh bạch trong giao dịch. Các vi phạm quy định sẽ dẫn đến việc cảnh cáo, hạn chế hoặc huỷ giao dịch tại đây.

Các cổ phiếu trên sàn Upcom có thể được phân chia thành 03 nhóm cổ phiếu chính theo vốn điều lệ hoặc vốn hoá, bao gồm:

• Nhóm vốn hóa lớn (large-cap): với vốn hoá trên 10.000 tỷ VNĐ; tuy nhiên không có nhiều doanh nghiệp có vốn hoá lớn trên sàn Upcom.

  
  

• Nhóm vốn hóa vừa (Mid-cap): với vốn hoá từ 5.000 – 10.000 tỷ VNĐ.  

  
  

• Nhóm vốn hóa nhỏ (Small-cap): với vốn hoá dưới 5.000 tỷ VNĐ; đây là nhóm chiếm tỷ trọng cao nhất tại Upcom.

Việc chia nhóm cổ phiếu thông dụng hơn so với việc phân chia theo vốn hoá chính là theo nhóm ngành nghề kinh doanh. Cách phân loại này giúp trader dễ dàng lựa chọn cổ phiếu theo các chu kỳ kinh tế hoặc sóng ngành để tìm kiếm lợi nhuận.

Trong đó, 05 cổ phiếu được giao dịch nhiều nhất trên sàn Upcom là BSR, OIL, SBS, C4G và ABB.

Để mua bán cổ phiếu trên sàn Upcom, bạn cần phải có một tài khoản chứng khoán. Tài khoản này có thể mở trực tiếp tại các công ty môi giới hoặc mở trực tuyến thông qua App giao dịch của công ty môi giới. Ví dụ như công ty VPS (App Smartone), công ty Pinetree (App Alpha Trading), công ty TCBS (App TCInvest)…

Sau khi có tài khoản, trader cần nạp tiền vào tài khoản. Các công ty môi giới thường không quy định số tiền nạp tối thiểu. Tuy nhiên, trader cần nạp số tiền tương ứng với số lượng và thị giá mã cổ phiếu mà mình muốn giao dịch hoặc số vốn đầu tư mà mình có. Ví dụ: Trader muốn mua 100 cổ phiếu mã SBS thị giá 8.000 VNĐ thì cần nạp tối thiểu 800.000 VNĐ + tiền phí giao dịch (thông thường là 0.1% ~ 0.35%).

Để đặt lệnh mua cổ phiếu, trader chỉ cần điền mã cổ phiếu, giá và khối lượng tương ứng (giá và khối lượng theo quy định được giới thiệu trong mục tiếp theo của bài viết).

Ví dụ: Trader cần mua 100 cổ phiếu SBS, sẽ đặt giá trong khoảng trần sàn (10.200 VNĐ – 7.600 VNĐ) và khối lượng tương ứng theo vốn đầu tư (sức mua hiện tại).

6.1 Đơn vị giao dịch

+ Giao dịch lô chẵn: hiện tại sàn Upcom sẽ thực hiện giao dịch lô chẵn 100 CP/ lần đặt lệnh theo quy định từ UBCKNN.

+ Giao dịch lô lẻ: Giao dịch lô lẻ từ 01 – 99 cổ phiếu sẽ được diễn ra khi có lệnh đặt đối ứng giữa bên mua và bên bán trong thời gian giao dịch quy định hoặc thực hiện các lệnh giao dịch thỏa thuận.

6.2 Giờ giao dịch

Thời gian nghỉ giao dịch vào các ngày thứ Bảy, Chủ nhật và ngày lễ quốc gia theo quy định chung. Các ngày lễ nghỉ giao dịch sẽ được thông báo bởi các công ty chứng khoán tới khách hàng của mình.

6.3 Biên độ dao động

- Biên độ dao động giá vào ngày đầu lên sàn là ~ +/- 40%.

- Biên độ dao động giá trong phiên sau ngày đầu giao dịch là +/- 14%.

6.4 Giá tham chiếu  

- Khác với giá tham chiếu tại HNX và HOSE do có phiên ATC, giá tham chiếu trên sàn Upcom được tính bằng trung bình gia quyền tất cả các giá giao dịch trong phiên khớp lệnh liên tục của sàn.

- Giá tham chiếu giúp cho việc xác định giá trần, sàn đối với cổ phiếu trong phiên giao dịch của ngày hôm đó, cũng là khoảng giá trader có thể đặt mua, bán cổ phiếu.

6.5 Các loại lệnh giao dịch

Các loại lệnh trên sàn Upcom bao gồm:

- Lệnh LO (lệnh giới hạn): lệnh được đặt với mức giá và khối lượng mong muốn giao dịch của trader. Tuy nhiên chỉ được chấp nhận trong giới hạn biên độ giá trần, sàn của cổ phiếu.

- Lệnh MP (lệnh thị trường): lệnh được đặt với giá đang khớp trên thị trường và trong biên độ giao động trần sàn của cổ phiếu.

>> Hướng dẫn cách đặt lệnh mua bán chứng khoán(CHI TIẾT&TOÀN TẬP)

6.6 Thời gian thanh toán

- Thời gian thanh toán cổ phiếu là T+2, sau 02 ngày mua chứng khoán sẽ về tài khoản cho phép giao dịch bán.

- Thời gian thanh toán tiền bán chứng khoán là T+1, sau 01 ngày bán chứng khoán tiền sẽ về tài khoản trader.

>> T+0, T+1, T+2, T+3 trong chứng khoán là gì? Giao dịch T0 có hiệu quả?

#7.1 Sàn Upcom có an toàn không?

Có. Sàn Upcom được thành lập và quản lý bởi sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) theo quy định của UBCKNN nên hoàn toàn đảm bảo tính pháp lý và trader được bảo vệ lợi ích theo quy định pháp luật.

Tuy nhiên giao dịch trên Upcom sẽ có rủi ro cao hơn với sàn HNX và HOSE vì quy định về chất lượng doanh nghiệp được nới lỏng hơn.

#7.2 Sàn Upcom có bao nhiêu mã chứng khoán?

Số lượng đăng ký giao dịch hiện tại trên Upcom là 863 doanh nghiệp, tương ứng với 863 mã chứng khoán. Tuy nhiên, số lượng thực sự giao dịch có thanh khoản sẽ thấp hơn và thay đổi theo thời gian khi số lượng đăng ký mới và huỷ niêm yết diễn ra.

#7.3 Có nên giao dịch ở sàn Upcom không?

Tuy chất lượng công ty đăng ký giao dịch tại sàn Upcom không được đánh giá cao như tại sàn HOSE và HNX, nhưng vẫn có những doanh nghiệp tiềm năng với thanh khoản cao. Tuỳ thuộc vào khả năng chịu đựng rủi ro và đánh giá cổ phiếu của trader mà có lựa chọn giao dịch tại đây hay không.

#7.4 Quan hệ giữa sàn Upcom và sàn OTC là gì?

Sàn Upcom và sàn OTC không có mối quan hệ trực tiếp với nhau. Tuy nhiên công ty thực hiện giao dịch OTC có thể đăng ký giao dịch trên sàn Upcom khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định pháp luật.

#7.5 Công ty niêm yết ở HOSE và HNX có thể chuyển sang UPCOM không?

Có. UPCOM là sàn giao dịch chấp nhận các công ty bị huỷ niêm yết tại HOSE và HNX mà vẫn đáp ứng điều kiện đăng ký giao dịch tại đây. Tuy nhiên trader cần lưu ý khi giao dịch cổ phiếu các công ty này vì việc huỷ niêm yết cho thấy những bất ổn về chất lượng và tính minh bạch của doanh nghiệp.

• Top 10+ cách chơi chứng khoán online

• Các cách chơi chứng khoán phái sinh

• Thời gian giao dịch chứng khoán

• Top 10 sàn giao dịch chứng khoán uy tín nhất tại Việt Nam

• So sánh phí giao dịch chứng khoán công ty nào thấp nhất

• TOP 20 các chỉ số chứng khoán thế giới phổ biến

• Bộ lọc cổ phiếu theo TOP 10 chỉ số như P/E, EPS, P/B, DPR

• Hướng dẫn cách đọc biểu đồ chứng khoán trực tuyến